El-Isra , 44

Yeddi göy, yer və onlarda olanlar Ona təriflər deyir. Elə bir şey yoxdur ki, həmd ilə Ona tərif deməsin, lakin siz onların tərifini anlamazsınız. Həqiqətən, O, Həlimdir, Bağışlayandır.

понедельник, 27 февраля 2012 г.

Namazda elleri qaldirmaq barede 62 hedis ve alim sozleri


Namazda elleri qaldirmaq barede gelen 62 hedis...

Ebû Hanife; "hadis sahih olduğunda bilin ki benim mezhebim odur." buyurmaktadır. ( İbn'i Abidin Haşiye 1/63 / Muhammed İbrahim Ahmed Ali, el-Mezheb inde'l-Hanefiyye, Mekke, s.74.)

1. Delil : Nesai (1075): Muhammed b. el-Musenna – İbn Ebi Adiy – Şu'be – Katade – Nasr b. Asım – Malik b. Huveyris radıyallahu anh isnadıyla rivayet ediyor: ''Malik b. Huveyris radıyallahu anh Nebi sallallahu aleyhi ve sellem'in namazında rüku ettiğinde, başını rükudan kaldırdığında, secde ettiğinde, başını secdelerden kaldırdığında ellerini kulaklarının alt tarafına kadar kaldırdığını görmüştür.''

(Şeyh Elbani sahih olduğunu söylemiştir. El-İrva (2/67) Tamamu'l-Minneh (s.172) Nesai Sünenu'l-Kubra (1/228 no: 672) Tahavi Şerhu Muşkili'l-Asar (5110) İbn Kattan Beyanu'l-Vehm (2831) Tarhu't-Tesrib (2/405)

2. Delil : Ahmed (3/347 no:15642) Abdullah – babası – Muhammed b. Cafer – Said – Katade – Nasr b. Asım – Malik b. el-Huveyris radıyallahu anh isnadıyla rivayet ediyor: ''Malik radıyallahu anh Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in rüku etmek istediğinde, başını rükudan kaldırdığında ve başını secdelerden kaldırdığında ellerini kulaklarının alt tarafına kadar kaldırdığını görmüştür.''

(Tahavi Şerhu Muşkili'l-Asar (5110) El-İrva (2/67)

3. Delil : Nesai – Muhammed b. el-Musenna – Muaz b. Hişam – babası – Katade – Nasr b. Asım – Malik b. el-Huveyris radıyallahu anh isnadıyla: ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem namaza başladığında...'' diyerek benzerini rivayet etti. Bunda şu ziyade vardır: ''Rüku ettiğinde aynısını yaptı (ellerini kaldırdı), başını rükudan kaldırdığında aynısını yaptı, başını secdelerden kaldırdığında aynısını yaptı.''

(Nesai Sünenu'l-Kubra (1/228 no: 674) Tahavi Şerhu Muşkili'l-Asar (5110) El-İrva (2/67)

4. Delil : Nesai (1131) – Muhammed b. el-Musenna – Muaz b. Hişam – babası – Katade b. Nasr b. Asım – Malik b. el-Huveyris radıyallahu anh isnadıyla: ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem namaz girerken ellerini kaldırırdı, rüku ederken, başını rükudan kaldırdığında ve başını secdelerden kaldırdığında aynısını yapardı. Yani bütün bunlarda ellerini kaldırırdı.''

5. Delil : Ahmed (5/53 no: 20556) Abdullah – babası – Affan – Hemmam – Katade – Nasr b. Asım – Malik b. el-Huveyris radıyallahu anh isnadıyla: ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem rüku ve secdelerde ellerini kulakları hizasında kaldırırdı.''

(Tahavi Şerhu Muşkili'l-Asar (5110) El-İrva (2/67)

6. Delil : Nesai Meşhur Sünen'i el-Mucteba'da (no:880) ve Sünenu'l-Kubra'da (1/307 no:954): Muhammed b. El-A'lâ bize haber verdi, dedi ki: bize Halid haber verdi, dedi ki: bize Şube, Katade'den naklederek haber verdi, Katade dedi ki: Nasr b. Asım'dan işittim: o Malik b. El-Huveyris'ten rivayet etti: O Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in ashabından idi. Dedi ki: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem namaz kıldığında tekbir alırken, rüku etmek istediğinde ve rükudan kalktığında ellerini kulakları hizasında kaldırırdı.''

(Şeyh Elbani hadisin isnadının sahih olduğunu söylemiştir. Yine aynı hadisi Katade'nin Nasr'dan ''haddesena'' sigasıyla rivayeti için bkz.: Taberani (19/284) Buhari Ref'ul-Yedeyn (62) Katade sem'tu sigasıyla Nasr b. Asım'dan: Ebu'l-Abbas es-Serrac Musned (1/63)

7. Delil : İbn Ebi Şeybe (1/235 no:2449) – es-Sekafi – Humeyd – Enes radıyallahu anh isnadıyla ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ruku ve secdelerde ellerini kaldırırdı.'' Hafız el-Elbani isnadının sahih olduğunu söylemiştir.

(Elbani el-İrva (2/68) İbn Hazm el-Muhalla (4/92) Abdulhak İşbili Ahkamu'l-Kubra (2/192) Nebil Saduddin Cerrar el-İma İla Zevaidi'l-Ecza (144) Mecmauz Zevaid (2. 101 . 102) Ebu Yala (3752) ricali sahih ile rivayet etmiştir. Bkz.: Musnedul Cami (394) Beyhaki (866) Arusul Ecza'da (no: 63) Suyuti Camiu'l-Ehadis'te İbn Neccar'a nispetle (33/30 no: 35724) Kenzu'l-Ummal (22071)

8. Delil : Ebu Ya'la (no: 3650 diğer baskı no:2752) – Ebu Bekir – Abdulvehhab es-Sekafi – Humeyd – Enes radıyallahu anh isnadıyla: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'i namaza başladığında, rüku ettiğinde, başını rükudan kaldırdığında ve secdelerde ellerini kaldırdığını gördüm.''

(Busayri İthafu'l-Mahera (2. 154 . 155 no:1238)

9. Delil : Ziyau'l-Makdisi (2025); Ebu Ahmed Abdulvehhab b. Ali b. Ali b. Ubeydullah es-Sufi – İsmail b. Ahmed b. Muhammed en-Nisaburi – Abdulbaki b. Muhammed b. Galib el-Attar – Muhammed b. Abdirrahman el-Muhlis – Yahya b. Muhammed b. Sa'ad – Bundar Muhammed b. Beşşar – Abdulvehhab es-Sekafi – Humeyd – Enes radıyallahu anh isnadıyla: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem namaza girerken, rüku ettiğinde, başını rükudan kaldırdığında ve secde ettiğinde ellerini kaldırırdı'' Ravileri güvenilirdir.

10. Delil : İbn Ebi'l-Fevaris Fevaidu'l-Muntekat'ta; Yahya b. Muhammed (b. Sa'ad) – Bundar Muhammed b. Beşşar – Abdulvehhab es-Sekafi – Humeyd – Enes radıyallahu anh isnadıyla rivayet ediyor: ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem namaza girdiğinde, rüku ettiğinde, başını rükudan kaldırdığında ve secde ettiğinde ellerini kaldırırdı.''

(Fevaidu'l-Muntekat (el yazma no: 65)

11. Delil : Taberani Mucemu'l-Evsat (9/105 no:9257) – Vasile b. el-Hasen el-Iraki – Kesir – Eyyub b. Suveyd – Muhammed b. Abdillah el-Arzemi – Katade isnadıyla: ''Enes b. Malik radıyallahu anh'e dedim ki: bize göster, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in namazı nasıldı?'' Bunun üzerine kalktı ve namaz kıldı. Her tekbirle birlikte ellerini kaldırıyordu. Namazı bitirince dedi ki: ''İşte Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in namazı böyleydi.''

(Mecmauz-Zevaid (2/270)

12. Delil : Ahmed (2/132 no: 6164); Abdullah – babası – el-Hakem b. Nafi – İsmail b. Ayyaş – Salih b. Keysan – Nafi – İbn Ömer radıyallahu anhuma isnadıyla: ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem namaza başlarken tekbir aldığında, rüku ettiğinde ve secde ettiğinde ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırdı.''

(Hatib Tarihu Bağdad (3/341)

13. Delil : İbn Ebi Şeybe (1/235 no: 2454) (Muhammed) İbn Fudayl – Asım b. Kuleyb – Muharib b. Disar – İbn Ömer radıyallahu anhuma isnadıyla: ''İbn Ömer radıyallahu anhuma'yı rüku ve secdelerde ellerini kaldırırken gördüm ve ona: ''Bu nedir?'' dedim. Dedi ki: ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem iki rekatten kalktığında tekbir alır ve ellerini kaldırırdı.''

14. Delil : Taberani (11/145 no: 164) Ahmed b. İbrahim – Süleyman b. Abdirrahman – Mesleme b. Ali – Muhammed b. Aclan – Nafi – İbn Ömer radıyallahu anhuma isnadıyla rivayet ediyor: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem tekbir aldığında, rüku ettiğinde ve secde ettiğinde ellerini omuzları hizasında kaldırırdı.'' (Taberani dedi ki: İbn Aclan'dan bunu sadece Mesleme Ömer rivayet etti.)

(Taberani Evsat (71) Iraki Tarhu't-Tesrib (2/405)

15. Delil : Taberani Mu'cemu'l-Kebir'de (11/142) ve Evsat'ta (1/18 no: 15) Ahmed b. Abdilvehhab – babası – el-Cerrah b. Melih – Ertat b. Munzir – Nafi – İbn Ömer radıyallahu anhuma isnadıyla: ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem rüku için tekbir aldığında ve secdeye giderken tekbir aldığında ellerini kaldırırdı.'' Bunu Ertat'tan sadece el-Cerrah rivayet etti.

16. Delil : Tahavi Şerhu Muşkili'l-Asar (5100) İshak b. İbrahim – Nasr b. Ali el-Cehdami – Abdula'lâ b. Abdula'lâ – Ubeydullah – Nafi – İbn Ömer radıyallahu anhuma isnadıyla: ''İbn Ömer radıyallahu anhuma her iniş ve kalkışta, rükuda ve secdelerde, ayağa kalkarken ve iki secde arasındaki oturuşunda ellerini kaldırıyor ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in de böyle yaptığını söylüyordu.''

(İbn Katan Beyanu'l-Vehm (2831) Abdulhak İşbili Ahkamu'l-Kubra (2/188) Iraki Takribu'l-Esanid (1/23) Tarhu't-Tesrib (2/405) İbnu Kattan sahih demiştir)

17. Delil : Zehebi Mu'cem'de (s.110 no:188) der ki: Osman b. Muhammed el-Mukri'ye 698 yılında okudum – Ali b. Hibetullah – Ahmed b. Muhammed – el-Kasım b. el-Fadl –Osman b. Ahmed – Muhammed b. Ömer b. Hafs – Muhammed b. Asım – Sufyan b. Uyeyne – ez-Zuhri – Salim – babası (Abdullah İbn Ömer radıyallahu anhuma) isnadıyla: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'i her ruku ve secde ettiğinde ellerini kaldırırken gördüm.''

18. Delil : Temam Fevaid'de (2/244 no: 1641) Ebu Bekir Muhammed b. İbrahim b. Sehl b. Habbe b. Yahya b. Salih el-Bezzar – Ebu Bekir Ahmed b. Muhammed b. el-Velid el-Murri el-Mukri – Hişam b. Ammar – İsmail b. Ayyaş – Salih b. Keysan – el-A'rac – Ebu Hureyre radıyallahu anh isnadıyla rivayet ediyor: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem namaza başladığında, rüku ettiğinde, secde ettiğinde ve iki secdeden kalktığında ellerini omuzları hizasında kaldırırdı.''

19. Delil : Ahmed (2/132 no: 6163) Abdullah – babası – el-Hakem b. Nafi – İsmail b. Ayyaş – Salih b. Keysan – Abdurrahman b. el-A'rac – Ebu Hureyre radıyallahu anh isnadıyla: ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem namaza başlangıç tekbiri aldığında, rüku ettiğinde ve secde ettiğinde ellerini kaldırırdı.''

20. Delil : Ebu Hatim İlel (1/1107 no: 291): İbn Ebi Hatim - Ebu Hatim – Vehb b. Beyyan – Hafs b. Neccar – Salih b. Ebi'l-Ahdar – ez-Zuhri – Ebu Bekir b. Abdirrahman b. el-Haris isnadıyla rivayet ediyor: ''Ebu Hureyre radıyallahu anh Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in mescidinde bize namaz kıldırdı. Namaza başladığında, rüku ettiğinde, başını rükudan kaldırdığında ellerini kaldırıyordu. Secdeye giderken de ellerini kaldırdı, iki rekatten kalktığında da ellerini kaldırıyordu. Selam verip bize doğru döndüğünde şöyle dedi: ''İçinizde namazı Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in namazına en çok benzeyeniniz benim.''

(Neylu'l-Evtar (3/288) Darekutni el-İlel)

21. Delil : Darekutni el-İlel (9/282 no: 1763) ''Ebu Seleme'nin Ebu Hureyre radıyallahu anh'den rivayet ettiği şu hadis soruldu: ''Ebu Hureyre radıyallahu anh her tekbirde ellerini kaldırırdı ve şöyle derdi: ''Şayet ellerim kesilirse kollarımı kaldırırım, kollarım kesilirse pazularımı kaldırırım.''

22. Delil : Muhammed b. Amr – Ebu Seleme'den – o da Ebu Hureyre radıyallahu anh'den bunu rivayet etmiştir. Amr b. Ali - İbn Ebi Adiy'den – o Muhammed b. Amr'dan – o da Ebu Seleme'den rivayet ediyor: ''Ebu Hureyre radıyallahu anh her iniş ve kalkışta ellerini kaldırırdı ve şöyle derdi: ''Ben namazı, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in namazına en çok benzeyeninizim'' Amr b. Ali'nin bu rivayetine kimse tabi olmamıştır. Ondan başkaları Nebi sallallahu aleyhi ve sellem'in her iniş ve kalkışta tekbir aldığını rivayet etmişlerdir. Bu sahihtir.''

23. Delil : Ebu Davud (723) Ubeydullah b. Ömer b. Meysere el-Cuşemi – Abdulvaris b. Said – Muhammed b. Cuhade – Abdulcebbar b. Vail b. Hucr – Vail b. Alkame – Vail b. Hucr radıyallahu anh isnadıyla: ''Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber namaz kıldım, (iftitah) tekbirini aldığı zaman, ellerini kaldırırdı. Sonra elbisesine sarınır (ellerini elbisesinin içine sokarak) sağ eli ile sol elini tutardı. Rükû'a varmak istediği zaman da ellerini (elbisesinden) çıkarır ve onları kaldırırdı. Başını rükû'dan kaldırmak istediği zaman da ellerini kaldırır, sonra secdeye varırdı ve yüzünü iki elleri arasına koyardı. Başını secdeden kaldırmak isteyince de aynı şekilde ellerini kaldırırdı. (Bu hal) namazı bitirinceye kadar (böyle) devam ederdi.'' Muhammed (b. Cuhâde) dedi ki: ''Ben bu durumu Hasen b. Ebî'l-Hasen'e söyledim. (O da bana şöyle) dedi: "Bu Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in namazıdır. Bunu yapan yaptı, yapmayan yapmadı."

(İbn Ebi Asım el-Ahad ve'l-Mesani (2309) Bu hadisi Ebû Dâvud, (1/723); Ahmed, (4/317); Dârekutnî, (1/291); İbn Hibban (1894) İbn Hazm, Muhallâ, (4/91); İbn Abdilberr, Temhîd, (9/227)‟de sahih bir senedle rivayet etmişlerdir.)

24. Delil : İbn Asakir (62/390) Ahmed (4/317 no:18881): Abdullah b. Ahmed – Babası – Yezid – Eş'as b. Suvar – Abdulcebbar b. Vail b. Hucr – babasından isnadıyla rivayet etti: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'e gittim. Benim için onun yüzünden daha sevimli bir yüz çöl Araplarında yoktu. Arkasında namaz kıldım. Her tekbir aldığında, her kalkış ve inişinde ve iki secde arasında ellerini kaldırıyordu. Sağına ve soluna selam verirdi.''

25. Delil : Taberani (17555): Ahmed b. Abdilvehhab b. Necdet el-Havti – babasından – ve – el-Huseyn b. İshak et-Tüsteri – Mahmud b. Halid ed-Dımeşki'den – her ikisi; Suveyd b. Abdilaziz – Musa b. Ebi Kesir – Asım b. Kuleyb – babası – Vail b. Hucr radıyallahu anh isnadıyla; Vail radıyallahu anh dedi ki: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber namaz kıldım. Her tekbirde ellerini kaldırıyordu. Rüku etmek istediğinde ellerini kaldırıyordu, secde etmek istediğinde ellerini kaldırıyordu. Teşehhüd için oturduğunda işaret parmağı ile işaret ediyordu.''

26. Delil : Darekutni (1/292 no: 1131) Ahmed b. Abdillah el-Vekil – el-Hasen b. Arafe – Huşeym – Husayn – el-Kadı el-Huseyn b. İsmail ve Osman b. Muhammed b. Cafer – Yusuf b. Musa – Cerir – Husayn b. Abdirrahman – İbrahim – Amr b. Murre isnadıyla dedi ki: ''Hadrami'lerin mescidinde namaz kıldık. Alkame b. Vail babasından; Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'i namaza başlarken, rüku ettiğinde ve secde ettiğinde ellerini kaldırdığını gördüğünü rivayet etti.''

27. Delil : İbn Huzeyme (676): Muhammed b. Yahya – Vehb b. Cerir – Şu'be – Asım b. Kuleyb – babası – Vail b. Hucr el-Hadrami radıyallahu anh isnadıyla: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem tekbir aldığında, rüku ettiğinde, başını rükudan kaldırdığında ve secde ettiğinde ellerini kaldırırdı...''

28. Delil : Ramehurmuzi Muhaddisu'l-Fasl (521): Cafer b. Ahmed b. Sinan el-Vasıti – Muhammed b. Halid b. Abdillah – babası – Husayn b. Abdirrahman – Amr b. Murre – Alkame b. Vail b. Hucr – babası isnadıyla ''O Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'i kalktığında ve oturduğunda ellerini kaldırken görmüş.''

29. Delil : İbn Ebi Şeybe (1/234 no: 2441) İbn İdris – Asım b. Kuleyb – babası – Vail b. Hucr radıyallahu anh'den: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'i her iniş ve kalkışta ellerini kaldırırken gördüm.''

30. Delil : İtrafu'l-Musnedi'l-Muteali (5/447 no: 7523) Ebu Davud ve Nesai; Yezid – Eş'as b. Suvar – Abdulcebbar b. Vail - Babası yoluyla ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem her tekbir aldığında, kalkışında ve iki secdeye giderken ellerini kaldırırdı.''

(Mizzi Tuhfetu'l-Eşraf (9/83 no: 11759)

31. Delil : Ebu Davud (740) Kuteybe b. Said ve Muhammed b. Eban el-Ma'ni - en-Nadr b. Kesir es-Sa'dî isnadıyla demiştir ki: ''Abdullah b. Tâvûs Hayf mescidinde yanımda namaz kıldı. İlk secdeyi yapıp da başını kaldırdığında ellerini yüzü hizasına kadar kaldırdı. Bu davranışı uygun görmediğim için Vüheyb b. Hâlid'e haber verdim. Vüheyb de ona "İşittiğime göre sen namazda hiç kimseden görmediğim bir şey yapıyormuşsun" dedi. Bunun üzerine Abdullah da şöyle cevap verdi: "Ben babamı o işi yaparken gördüm de babam şöyle dedi: Ben İbn Abbâs'ın böyle yaptığını gördüm ve o'nun, "Bunu Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem böyle yapardı" dediğinden başka bir şey de bilmiyorum.

(Ebu Ya'la (2643) Nesai (1134) Dulabi el-Kuna (1/198) İbn Hazm el-Muhalla (4/92) Şeyh Elbani sahih demiştir.)

32. Delil : Taberani (10774): Ali b. Said er-Razi – Eyyub b. Muhammed es-Salihi – Ömer b. Rabah'tan ve; El-Huseyn b. İshak et-Tusteri – Ebu'r-Rebi ez-Zahrani – Ömer b. Rabah – İbn Tavus – babası – İbn Abbas radıyallahu anhuma isnadıyla: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ellerini her rekatta kaldırırdı.'' Es-Salihi dedi ki: ''Her tekbirde''

33. Delil : İbn Mace (865): Eyyub b. Muhammed el-Haşimi – Ömer b. Rabah – Abdullah b. Tavus – babası – İbn Abbas radıyallahu anhuma isnadıyla: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ellerini her tekbirde kaldırırdı.'' Şeyh Elbani hadisin sahih olduğunu söylemiştir.

34. Delil : İbn Mace (861): Hişam b. Ammar – Rifde b. Kudaa el-Gassani – el-Evzai – Abdullah b.Ubeyd b. Umeyr – babası – dedesi Umeyr b. Habib isnadıyla: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem farz namazda her tekbirle beraber ellerini kaldırırdı.'' Şeyh Elbani sahih demiştir.

35. Delil : Ensabu'l-Eşraf'ta (3/48): Hişam b. Ammar – birisi – el-Evzai – Abdullah b. Ubeydullah b. Umeyr el-Leysi – babasından – o da dedesinden: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem farz namazda her tekbirle beraber ellerini de kaldırırdı.''

36. Delil : Ahmed (3/310) – Nasr b. Bab - Haccac – ez-Zeyyâl b. Harmele isnadıyla: ''Câbir b. Abdullah el-Ensârî radıyallahu anhuma'ya: ''(Hudeybiye'de Rasûlüllâh sallallahu aleyhi ve sellem'e) ağaç altında biat ettiğinizde kaç kişiydiniz?'' diye sordum. ''Bin dört yüz kişiydik ve Rasûlüllâh sallallahu aleyhi ve sellem namazın her tekbirinde ellerini kaldırırdı'' dedi.''

(Heysemî, Mecma'u'z-Zevâ'id (2/101 no: 2583)'de rivayet etmiştir. Heysemî şöyle demiştir: 'Ben derim ki elleri kaldırmakla alakalı kısmı hariç hadis sahihte geçmiştir. Bu şekliyle ise hadisi Ahmed b. Hanbel rivayet etmiş olup senedinde ismi geçen Haccâc b. Ertât ihtilaflıdır.'' İbn Hacer İtrafu'l-Musned (2/12 no:1435) Heysemi Gayetu'l-Maksad (1/996)

37. Delil : Ebu Davud (744) el-Hasen b. Ali – Süleyman b. Davud el-Haşimi – Abdurrahman b. Ebi Zinad – Musa b. Ukbe – Abdullah b. el-Fadl b. Rebia b. el-Haris b. Abdilmuttalib – Abdurrahman b. el-A'rac – Ubeydullah b. Ebi Rafi - Ali b. Ebî Tâlib radıyallahu anh'den; ''Nebi sallallahu aleyhi ve sellem farz namazlara kalktığı zaman tekbir alır ve ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırdı. Okumayı bitirip rükû'a varmak istediği zaman da aynısını yapardı. Rükû'dan kalktığı zaman da yine tekbir alırdı. Namazda otururken hiç bir zaman ellerini kaldırmazdı. İki secdeden kalkarken de aynı şekilde ellerini kaldırır ve tekbir getirirdi.'' Şeyh Elbani sahih olduğunu belirtmiştir. Şuayb el-Arnaut: ''Hasen'' dedi.

(İbn Huzeyme (561) İbn Mace (864) Tirmizi (3345) Ahmed (1/93 no: 717) Darekutni (1119)

38. Delil : Ahmed (1/255 no: 2308) Ebu Davud (739) Abdullah b. Ahmed – Ahmed b. Hanbel – Kuteybe b. Said – İbn Lehia – İbn Hubeyre - Meymun el-Mekkî'den: ''Abdullah b. Zubeyr radıyallahu anhuma'nın kendilerine namaz kıldırırken elleriyle işaret ettiğini gördüğünü (haber verdi). Namaza başladığında, rükû ettiğinde, secde ettiğinde ve kıyama kalkacağında da kalkarak elleriyle işaret ediyordu. Ve ben hemen İbn Abbâs radıyallahu anhu'nin yanına gittim ve ona dedim ki: ''Ben, İbn Zubeyr radıyallahu anhu bir namaz kıldı ki hiç kimseyi namaz kılarken yapar görmediğim şeyleri yaparken gördüm.'' O yapmış olduğu işaretleri Abdullah b. Abbâs radıyallahu anhuma'ya gösterdim. Bana: ''Eğer Rasûlüllâh sallallahu aleyhi ve sellem'in namazını görmek istiyorsan İbn Zubeyr radıyallahu anhu'in namazına iktida et'' dedi.''

(Taberânî, Kebîr, (11273)'de rivayet etmişlerdir. Senedi sahihtir. Ahmed Muhammed Şakir hasen demiştir. Elbânî, Sahîhu Ebû Dâvud, (739)'da sahih demiştir)

39. Delil : Abdurrazzak (2/69 no:2525) İbn Munzir Evsat (1338): İbn Cureyc – Hasen b. Muslim – Tavus isnadıyla: ''Tavus'a namazda elleri kaldırmak sorulunca dedi ki: ''Abdullah, Abdullah ve Abdullah namazda ellerini kaldırıyorlardı.'' Yani İbn Ömer, İbn Abbas ve İbn Zübeyr.''

40. Delil : İbn Asakir (22/24) - Ebu Talib Ali b. Abdirrahman es-Suri – Ebu'l-Hasen Ali b. el-Hasen el-Hul'î – Ebu Muhammed b. Nehhas - Ebu Said İbnu'l-A'rabi Mucem (1223): Temim - el- Hasen b. Kaz'a – el-Haris b. Ebi'z-Zübeyr (Nevfeli'lerin azatlısı) – İsmail b. Kays – Ebu Hazım isnadıyla: ''Sehl b. Sad es-Saidi'yi Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in bin ashabı arasında gördüm. Ellerini her iniş ve kalkışta ellerini kaldırıyordu.''

41. Delil : İbn Ebi Şeybe (1/271 no: 2811) Veki – Hammad b. Seleme – Yahya b. Ebi İshak – Enes radıyallahu anh isnadıyla: ''Enes radıyallahu anh iki secde arasında ellerini kaldırırdı.''

42. Delil : İbn Ebi Şeybe (1/271 no: 2812) Ebu Usame – Ubeydullah – Nafi – İbn Ömer radıyallahu anhuma isnadıyla: ''İbn Ömer radıyallahu anhuma başını ilk secdeden kaldırdığında ellerini kaldırırdı.''

42. Delil : Humeydi (644): el-Velid b. Muslim – Zeyd b. Vakıd – Nafi – Abdullah b. Ömer radıyallahu anhuma isnadıyla: ''İbn Ömer radıyallahu anhuma her iniş ve kalkışta ellerini kaldırmadan namaz kılan birini gördüğü zaman ellerini kaldırana kadar taşlardı.''

(Darekutni (1/290 no: 1128) es-Sehmi Tarihu Cürcan (s.476 no: 952)

43. Delil : İbn Hazm el-Muhalla'da (4/92): Yunus b. Abdillah – Ahmed b. Abdillah b. Abdirrahim – Ahmed b. Halid – Muhammed b. Abdisselam el-Huşeni – Muhammed b. Beşşar – Abdulvehhab b. Abdilmecid es-Sekafi – Ubeydullah b. Ömer – Nafi – İbn Ömer radıyallahu anhuma isnadıyla rivayet ediyor: ''İbn Ömer radıyallahu anhuma namaza başladığında, rüku ettiğinde, semiallahu limen hamideh dediğinde, secde ettiğinde ve iki rekat arasında ellerini göğsü hizasına kadar kaldırırdı.''

44. Delil : İbn Ebi'l-Fevaris, Fevaidu'l-Muntekat Min Hadisi Ebi Tahir adlı el yazma cüzünde rivayet ediyor: Abdullah (b. Muhammed b. Abdilaziz el-Begavi) – Abdulcebbar (b. Asım Ebu Talib en-Nesai) – Ubeydullah (b. Amr er-Rakkî) – Abdulkerim el-Cezeri – Nafi – İbn Ömer radıyallahu anhuma isnadıyla: ''İbn Ömer radıyallahu anhuma namaza başladığı zaman tekbir alır ve ellerini kaldırırdı. Rüku etmek istediğinde ellerini kaldırır ve tekbir alırdı. Başını rükudan kaldırdığında ve secde etmek istediğinde tekbir alır ve ellerini kaldırırdı.''

(Fevaidu'l-Muntekat (el yazma no: 10)

45. Delil : Ebu Ali Şazan, el yazma Hadis cüzünde; Muhammed (b. İsa b. Hayyan) – Muhammed b. El-Fadl (b. Atiyye) – babası – Salim – Nafi isnadıyla rivayet ediyor: ''İbn Ömer radıyallahu anhuma namaza başladığında, rüku ettiğinde ve secdelerinde ellerini kaldırırdı.''

(El-Cuz'u Samin Min Eczai Ebi Ali Şazan (el yazma no: 53)

46. Delil : Darekutni el-İlel (9/282 no: 1763) ''Ebu Seleme'den rivayet ediyor: ''Ebu Hureyre radıyallahu anh her tekbirde ellerini kaldırırdı ve şöyle derdi: ''Şayet ellerim kesilirse kollarımı kaldırırım, kollarım kesilirse pazularımı kaldırırım.''

47. Delil : İbn Ebi'l-Fevaris el yazma Fevaidu'l-Muntekat'ta; Yahya (b. Muhammed b. Sa'ad – Amr b. Ali (el-Fellas) – (Muhammed b. İbrahim ) İbn Ebi Adiy – Muhammed b. Amr – Ebu Seleme – Ebu Hureyre radıyallahu anh isnadıyla rivayet ediyor: Ebu Hureyre radıyallahu anh her eğiliş ve kalkışta ellerini kaldırıyor ve şöyle diyordu: ''Namazı Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in namazına en çok benzeyeniniz benim''

48. Delil : Ebu Davud (740) Kuteybe b. Said ve Muhammed b. Eban el-Ma'ni - en-Nadr b. Kesir es-Sa'dî isnadıyla demiştir ki: ''Abdullah b. Tâvûs Hayf mescidinde yanımda namaz kıldı. İlk secdeyi yapıp da başını kaldırdığında ellerini yüzü hizasına kadar kaldırdı. Bu davranışı uygun görmediğim için Vüheyb b. Hâlid'e haber verdim. Vüheyb de ona "İşittiğime göre sen namazda hiç kimseden görmediğim bir şey yapıyormuşsun" dedi. Bunun üzerine Abdullah da şöyle cevap verdi: "Ben babamı o işi yaparken gördüm de babam şöyle dedi: Ben İbn Abbâs'ın böyle yaptığını gördüm ve o'nun, "Bunu Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem böyle yapardı" dediğinden başka bir şey de bilmiyorum.

(Ebu Ya'la (2643) Dulabi el-Kuna (1/198) İbn Hazm el-Muhalla (4/92)

49. Delil : İbn Hacer Telhisu'l-Habir (1/433) İbn Asakir, Tarihinde Ebu Seleme el-A'rac tarikinden rivayet ediyor: ''Kendilerine yetiştiğim insanların hepsi her iniş ve kalkışta ellerini kaldırıyorlardı.''

(El-Ayni Şerhu Suneni Ebi Davud (3/297) Neylu'l-Evtar (2/188)

50. Delil : İbn Ebi Şeybe (1/271 no: 2813) İbn Uleyye – Eyyub isnadıyla: ''Nafi ve Tavus'u iki secde arasında ellerini kaldırırken gördüm.''

51. Delil : İbn Hazm el-Muhalla (4/92): Muhammed b. Said b. Nebat – Abdullah b. Muhammed b. Ali el-Baci – Ahmed b. Halid – el-Hasen b. Ahmed – Muhammed b. Ubeyd b. Hassab – Hammad b. Zeyd – Eyyub es-Sahtiyani isnadıyla: ''Tavus ve İbn Ömer radıyallahu anhuma'nın azatlısı Nafi'nin ellerini iki secde arasında kaldırdıklarını gördüm.'' Hammad b. Zeyd dedi ki: ''Eyyub da böyle yapardı.''

52. Delil : İbn Ebi Şeybe (1/235 no: 2450): Muaz b. Muaz – Eş'as – el-Hasen el-Basri isnadıyla: ''Hasen el-Basri radıyallahu anh rüku ve secdelerde ellerini kaldırırdı.''

53. Delil : İbn Ebi Şeybe (1/271 no: 2814) Yezid b. Harun – Eş'as isnadıyla: el-Hasen ve İbn Sirin iki secde arasında ellerini kaldırırlardı.''

54. Delil : İbn Ebi Şeybe (1/271 no: 2815) İbn Uleyye dedi ki: ''Eyyub'u iki secde arasında ellerini kaldırırken gördüm.''

55. Delil : Buhari Ref'ul-Yedeyn'de (65) Ömer b. Yunus yoluyla İkrime b. Ammar'dan rivayet ediyor: İkrime dedi ki: ''el-Kasım (b. Muhammed)'i, Tavus'u, Mekhul'ü, Abdullah b. Dinar'ı ve Salim'i namaza durdukları zaman rükuda ve secdelerde ellerini kaldırırken gördüm.''

56. Delil : İbnu'l-A'rabi Mucem (1945): Rifaa el-Adevi – Abdullah b. Harb el-Leysi'den: Mu'temir b. Süleyman'ı şöyle derken işittim, dedi ki: Babamı şöyle derken işittim: ''Enes radıyallahu anh'ı şöyle derken işittim: ''Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in kıldığı namaz şekline uyup uymamanıza aldırmıyorum!'' babam dedi ki: ''Enes radıyallahu anh'ın kıldığı namaz şekline uyup uymadığınıza aldırmıyorum!'' Mu'temir dedi ki: ''Babamın kıldığı namaz şeklinde uyup uymadığınıza aldırmıyorum.'' Abdullah b. Harb dedi ki: ''Mu'temir bize namaz kıldırdı. Tekbir aldığı zaman her iniş ve kalkışta ve iki rekat arasında ellerini kaldırdı.''

57. Delil : Tahavi Şerhu Muşkil'il Asar (5103): İbn Ebi Davud – Süleyman b. Harb – Vehb b. Cerir isnadıyla: ''Hammad b. Zeyd iki secde arasında ellerini kaldırırdı.''

58. Delil : Abdurrazzak (3/469 no:6359): İbn Uyeyne – İsmail b. Ebi Halid – Kays b. Ebi Hazım isnadıyla: ''Kays b. Ebi Hazım bütün tekbirlerde ellerini kaldırırdı.''

59. Delil : Buhari Rafu'l-Yedeyn'de (64) Veki – er-Rebi b. Subeyh'den: ''el-Hasen, Mucahid, Ata, Tavus, Kays b. Sad ve el-Hasen b. Muslim rüku ettiklerinde ve secde ettiklerinde ellerini kaldırırlarken gördüm.'' Abdurrahman b. Mehdi dedi ki: ''Bu sünnettendir.''

60. Delil : Abdurrazzak (2/71 no: 2527) Buhari Reful Yedeyn (26): Abdurrazzak – İbn Curayc isnadıyla: ''Ata'ya dedim ki: ''Namaza başlarken, rüku ederken, başını ilk secdeden kaldırırken, ikincisinden kaldırırken ve üçüncü rekate doğrulurken ellerini mi kaldırıyorsun?'' ''Evet'' dedi. Dedim ki: ''Başlangıç tekbirinde ellerin daha sonrakilerden daha üstün olduğu sana ulaştı mı?'' ''Hayır'' dedi. ''Eller kulakların arkasına mı kaldırılır?'' dedim ''Hayır. Osman'dan bana ellerini kulaklarının arkasına kaldırdığı ulaştı.''

(İbn Hazm el-Muhalla (4/92)

61. Delil : Ebu Davud (740) Kuteybe b. Said ve Muhammed b. Eban el-Ma'ni - en-Nadr b. Kesir es-Sa'dî isnadıyla demiştir ki: ''Abdullah b. Tâvûs Hayf mescidinde yanımda namaz kıldı. İlk secdeyi yapıp da başını kaldırdığında ellerini yüzü hizasına kadar kaldırdı. Bu davranışı uygun görmediğim için Vüheyb b. Hâlid'e haber verdim. Vüheyb de ona "İşittiğime göre sen namazda hiç kimseden görmediğim bir şey yapıyormuşsun" dedi. Bunun üzerine Abdullah da şöyle cevap verdi: "Ben babamı o işi yaparken gördüm de babam şöyle dedi: Ben İbn Abbâs'ın böyle yaptığını gördüm ve o'nun, "Bunu Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem böyle yapardı" dediğinden başka bir şey de bilmiyorum.

(Ebu Ya'la (2643) Nesai (1134) Dulabi el-Kuna (1/198) İbn Hazm el-Muhalla (4/92) Elbani Sahih demiştir.)

62. Delil : Ensabul Eşraf (4/311): Ebu Numeyle dedi ki: Cabir b. Talha el-Yâmi, Haccac'ın Kufe halifesi olan el-Mugira b. Abdillah b. Ebi Akil ile namaz kıldı. Her tekbirde ellerini kaldırdılar. Cabir, İbrahim'e gelip bunu haber verdi. Dedi ki: ''İsabet etmiş, güzel yapmış.''

DİĞER ULEMADAN GELENLER

Humeydi, Cezvetu'l-Muktebis (1/88): Muhammed b. Ali b. Ahmed – el-Kinani – Ahmed b. Halil – Halid b. Sa'd – Abdullah b. Muhammed b. Ebi Velid (huşu sahiplerinden idi) dedi ki: ''Ebu'l-Hasen Ahmed b. Abdillah b. Salih el-Kufi'yi her iniş ve kalkışta ellerini kaldırırken gördüm.'' Abdullah dedi ki: ''Bana Ahmed b. Abdillah b. Salih dedi ki: ''Muhammed b. Abdillah b. Temir, Ahmed b. Hanbel ve Ali b. el-Medini'yi ellerini kaldırırlarken gördüm.'' Denildi ki: Abdullah b. Ebi'l-Velid bunu dedesine nisbet etmiştir.''

İbn Receb Fethu'l-Bari'de (5/166) Ahmed b. Esram el-Muzeni'den rivayet ediyor: ''Ahmed (b. Hanbel)'i her iniş ve kalkışta ellerini kaldırırken gördüm.''

(İbnu'l-Kayyım, Bedâ'iu'l-Fevâi'd, (4/89)'da rivayet etmiştir.)

Buhari Rafu'l-Yedeyn'de (64) Veki – er-Rebi b. Subeyh'den: ''el-Hasen, Mucahid, Ata, Tavus, Kasy b. Sad ve el-Hasen b. Muslim rüku ettiklerinde ve secde ettiklerinde ellerini kaldırırlarken gördüm.'' Abdurrahman b. Mehdi dedi ki: ''Bu sünnettendir.''

Es-Sehavî, Fethu'l-Mugis'te (s.323) naklediyor: ''Hadis yazanlardan biri İbn Mehdi'nin yanında namaz kıldı ve ellerini kaldırmadı. Selam verince İbn Mehdi ona şöyle dedi: ''Sen İbn Uyeyne – Zuhri – Salim – babası (ibn Ömer) yoluyla gelen: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem her tekbirle birlikte ellerini kaldırırdı'' hadisini yazmamış mıydın?'' adam: ''Evet'' dedi. Bunun üzerine İbn Mehdi şöyle dedi: ''Bunu terk ettiğin ve amel etmediğin halde rabbinle karşılaştığın zaman ne diyeceksin?''

Hafız Iraki Tarhu't-Tesrib'de (2/422) diyor ki: ''...Diğerleri her iniş ve kalkışta elleri kaldırmayı sahih görerek tutundular ve dediler ki: ''Bu ispat edendir ve nefyedenden önceliklidir. İbn Hazm ez-Zahiri de böyle demiş ve her iniş ve kalkışta elleri kaldırma hadislerinin mütevatir olup kesin bilgi ifade ettiğini belirtmiştir. Bu mezheb İbn Ömer, İbn Abbas, el-Hasen el-Basri, Tavus ve oğlu Abdullah, İbn Ömer'in azatlısı Nafi, Eyyub es-Sahtiyani, Ata b. Ebi Rabah, ashabımızdan İbnu'l-Munzir, Ebu Ali et-Taberi, ki bu Malik ve Şafii'nin de görüşüdür. İbn Huveyzimendad bunu Malik'ten her iniş ve kalkışta eller kaldırılır şeklinde rivayet etmiştir. sonrakilerden el-Buveyti her iniş ve kalkışta ellerinini kaldırırdı.* İbn Ebi Şeybe iki secde arasında el kaldırmayı Enes, el-Hasen ve İbn Sirin'den rivayet etmiştir.

*(İbn Hacer Fethu'l-Bari (2/223)

Şevkani Neylu'l-Evtar'da (3/288) der ki: Secdelerde el kaldırmanın müstehap olduğu görüşünü Şafiilerden Ebu Bekir b. el-Munzir ve Ebu Ali et-Taberi ile bazı hadis ehli tercih etmişlerdir.

Iraki, Tarhu't-Tesrib'de (2/422) dedi ki: ''İbn Hazm ve İbn Katan her iniş ve kalkışta elleri kaldırma hadislerini sahih görmüşlerdir.''

(Bkz.: İbn Katan Beyanu'l-Vehm (2831)

İbn Rüşd, el-Kavâ'id, adlı eserinde şöyle demektedir: ''Ulemadan bazıları secdelerde dahi elleri kaldırmak vaciptir demişlerdir.''

(Müslim Şerhi, (4/89)

Humeydi Cezvetu'l-Muktebis (1/51): Halid dedi ki: Ahmed b. Ömer İlbira şehrinde bize namaz kıldırdı. O hatiplerdendi. Her iniş ve kalkışta ellerini kaldırdığını gördüm. Bana haber verdi ki ''Mısır''da Abdurrahman b. Abdillah b. el-Hakem'in her eğiliş ve kalkışta ellerini kaldırdığını gördüm.'' Kardeşi Muhammed yanında namaz kılıyordu. Bazen ellerini kaldırıyor, bazen kaldırmıyordu. Bunu konuşunca; ''Ben unutuyorum'' dedi.

(Ed-Dubbî, Bugyetu'l-Multemis (s.85)

Humeydi, Cezvetu'l-Muktebis (1/63): Ebu Muhammed el-Hafız – Abdurrahman el-Kinani – Ahmed b. Halil – Halid b. Sad – Eslem b. Abdilaziz b. Haşim el-Kadı ve Ahmed b. Halid ve Muhammed b. Kasım b. Muhammed dediler ki: ''Bakî b. Mahled, Muhammed b. Abdisselam el-Huşeni ve Kasım b. Muhammed'in namazda her eğiliş ve kalkışta ellerini kaldırdıklarını gördük.'' Eslem bana dedi ki: ''el-Muzeni ve Rabi b. Süleyman namazda her eğiliş ve kalkışta ellerini kaldırırlardı.''

İmam Ebu Cafer et-Tahavi Şerhu Meani'l-Asar'da (1331 Terc.: 2/42) konuyla ilgili nakillerden sonra meseleyi özetlerken, rükuya giderken, rükudan kalkışta ve iki secde arasında el kaldırmanın namazın sünnetlerinden olduğunu kabul etmiş, bunun aynı zamanda Ebu Hanife, Ebu Yusuf ve Muhammed'in de görüşü olduğunu söylemiştir.

Es-Sem'anî el-Ensab'da (3/165, 166) naklediyor: Ebu'l-Velid el-Fakih dedi ki: ''Ebu Bekir el-Carudi'nin meclisinde idik. Ebu'l-Abbas el-Kevkebî girdiğinde ona dedi ki: ''Ey Ebu'l-Abbas, buraya gel'' o da: ''İkindi namazını kılacağım'' dedi. Namazı bitirince el-Carudi ona şöyle dedi: ''Bizim şiarımız namazda elleri kaldırmaktır. Ya ellerini kaldırırsın ya da bizimle arkadaşlık etmezsin.''

Namazda Elleri Kaldırmanın Sevabı

Ebu Osman el-Buhayri, Fevaidu'l-Muhrice'de (el yazma, hadis no:105): Ebu Muhammed Abdullah b. Ahmed er-Rumi – Ebu Nuaym Abdulmelik b. Muhammed – Ali b. Abdirrahman b. El-Mugira Allan – Abdullah b. Salih – Abdullah b. Lehîa – Abdullah b. Hubeyra – Ebu Mus'ab el-Amiri – Ukbe b. Amir radıyallahu anh isnadıyla rivayet ediyor: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in şöyle buyurduğunu işittim: ''Kişinin namazında yaptığı işaretten dolayı on hasene yazılır. Her parmak için bir hasene vardır.''
Taberani; Bişr b. Musa – Ebu Abdirrahman el-Mukri – İbn Lehia – İbn Hubeyra – Ebu Mus'ab Mişrah b. Hâ'ân el-Meafiri – Ukbe b. Amir el-Cuheni radıyallahu anh isnadıyla, Ukbe'nin şöyle dediğini rivayet eder: ''Şüphesiz kişinin namazda eliyle her işaretinden dolayı her parmağı için bir hasene veya bir derece yazılır.''

(Taberani (17/297) hasen bir isnad ile rivayet etmiştir: Mecmau'z-Zevaid (2/103) Elbani Aslu Sıfatis's-Salati'n-Nebi (2/613) Elbani Sahiha (3286) Suyuti de Tenviru'l-Havalik'te (1/89) hasen demiştir.)

Ukbe b. Amir radıyallahu anh namazda ellerini kaldıran kimse hakkında şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: ''Her işaretinden dolayı ona her parmak için on hasene vardır.''

(Deylemi (9011) İbn Hacer Telhisu'l-Habir'de (1/433) İbn Receb Fethu'l-Bari'de (5/166) İbn Abdilberr el-İstizkar (1/407) ve et-Temhid'de (9/225) Beyhaki Marife'de (839)

El-İstizkar (1/407 no: 140) Telhisu'l-Habir (1/433) İbn Receb Fethu'l-Bari (5/166), Ömer b. Abdilaziz'in şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: ''Bizler elleri kaldırmayı terk edenleri te'dip ederdik''

El-İstizkar (1/407 no: 140) Telhisu'l-Habir (1/433) Buhari Rafu'l-Yedeyn (39) Muhammed b. Sirin dedi ki: ''Elleri kaldırmak namazın tamamındandır''

Telhisu'l-Habir (1/433) Buhari Rafu'l-Yedeyn (37) Said b. Cübeyr dedi ki: ''Namazda elleri kaldırmak namazın ziynetidir.''
Tarhu't-Tesrib (2/419) İbn Abdilberr el-İstizkar (1/407) et-Temhid (9/225) İbn Ömer radıyallahu anhuma dedi ki: ''Her şeyin bir ziyneti vardır. Tekbir ve tekbirlerde elleri kaldırmak da namazın ziynetidir''

İbn Receb Fethu'l-Bari (5/166) Ebu musa el-Medini rivayet ediyor: Hammad b. Zeyd'e namazda elleri kaldırmanın anlamı soruldu. Dedi ki: ''O Allah'ın yüceltilmesindendir.''

İbn Receb Fethu'l-Bari (5/166) Beyhaki Menakıbu'ş-Şafii'de rivayet ediyor: eş-Şafii dedi ki: ''Namazda elleri Allah'ın celaline tazim için, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in sünnetine ittiba ederek ve Allah'ın sevabını ümid ederek kaldırıyorum.''

воскресенье, 26 февраля 2012 г.

XOCALI -ERMENILERIN AZERILERE QARSHI ETDIYI SOYQIRIM

alt
1992-ci il fevralin 25-den 26-na kechen gece ermeni silahli desteleri SSRЭ dovrunde Xankendi (Stepanakert) sheherinde yerleshdirilmish 366-ci motoatici alayinin zirehli texnikasi ve herbi heyetinin komekliyi ile Xocali sheherini zebt etdiler. Hucumdan evvel, fevralin 25-i axsham chagindan sheher toplardan ve agir zirehli texnikadan shiddetli ateshe tutulmaga bashlamishdir. Neticede sheherde yanginlar bash vermish ve fevralin 26-i seher saat 5 radelerinde sheher tam alova burunmushdur. Bele bir veziyyetde, ermeni ehatesinde olan sheherde qalmish teqriben 2500 nefer ehali yaxinliqdaki azerbaycanlilar meskunlashmish Agdam rayonunun merkezine chatmaq umidi ile sheheri terk etmeye mecbur olmushdur. Ancaq bu niyyet bash tutmadi. SHeheri yerle yeksan etmish ermeni silahli desteleri ve motoatici alayin herbichileri dinc ehaliye divan tutdular.
Bu qirginin neticesinde 613 nefer helak olmushdur, onlardan:
ushaqlar - 63 nefer;
qadinlar - 106 nefer;
qocalar - 70 nefer 8 aile tamamile mehv edilmishdir;
25 ushaq her iki valideyninin itirmishdir;
130 ushaq valideynlerinden birini itirmishdir;
487 nefer yaralanmishdir, onlardan:
ushaqlar - 76 nefer;
1275 nefer esir goturulmushdur:
150 nefer Эtkin dushmushdur:
Dovletin ve ehalinin emlakina 01.04.1992-ci il tarixine olan qiymetlerle 5 mld.rub deyerinde ziyan vurulmushdur:
Bu reqemler Ermenistan SSR-in desteyi ve SSRЭ rehberliyinin sehlenkarligi ile 1988-ci ilde bashlamish ve Azerbaycan SSR-in terkib hissesi olan Dagliq Qarabag Muxtar Vilayetinin Ermenistana birleshdirilmesi iddiasinin gerchekleshdirilmesi esasinda yaranmish Ermenistan-Azerbaycan, Dagliq Qarabag munaqishesinin en dehshetli, qanli faciesinden xeber verir.
Xocali - esas hedef
Ermeni silahli destelerinin Xocaliya hucumunu sheherin cografi movqeyi shertlendirirdi. 7000 ehalisi olan Xocali Xankendinden 10 km cenub-sherqde, Qarabag daginin sisilesinde ve Agdam-SHusha, Esgeran-Xankendi yollarinin ustunde yerleshir. Qarabagdaki yegane aeroport da Xocalidadir.
Xocali ehalinin tarixen meskunlashdigi yerdir ve qedim tarixi adibeler indiye qeder qalmaqdadir. Xocalinin yaxinliginda bizim e.e. XIV-VII esrlere aid edilen Xocali-Gedebey medeniyyetinin abideleri yerleshir. Burada son burunc ve ilkin demir dovrlerine aid edilen defn abideleri - dash qutular, kurqanlar ve nekroloqlar tapilmishdir. Hemchinin burada arxitertur abideler - dairevi qebr (1356-1357-ci iller) ve mabzoley (XIV esr) vardir. Arxeoloji qazintilar zamani muxtelif nov dash, burunc, sumuk bezek eshyalari, gilden ev eshyalari ve s. tapilmishdir. Tapilmish muncuq denelerinden birinde Assuriya shahi Adadnerarinin (bizim e.e. 807-788-ci iller) adi yazilmishdir.
Ehali esasen uzumchuluk, heyvandarliq,arichiliq ve ekinchilikle meshgul olmushdur. SHeherde toxuculuq fabriki, 2 orta mekteb ve 2 natamam orta mekteb var idi.
Son illerde bash vermish hadiselerle elaqedar olaraq Ferqaneden (Ozbekistan) qachqin dushmush 54 mehseti-turku ailesi, hemchinin Ermenistandan ve Xankendinden qovulmush azerbaycanlilarin bezileri sheherde meskunlashmishdilar.
Sonralar ermeni terefi etiraf etmishdir ki, ermeni silahli destelerinin ilk esas vezifesi Xocali platsdarminin mehv edilmesi, bu menteqeden kechen Eskeran-Xankendi yolunun boshaldilmasi, azerbaycanlilarin nezaretinde olan aeroportun ele kechirilmesi idi.
"Xocali platsdarminin mehv edilmesi" sozlerine diqqet yetirin. Эndi soylenilen bu ifade ermeniler terefinden toredilmish qanli qirginin, kutlevi suretde ushaqlarin, qadinlarin, qocalarin mehv edilmesinin sebebini aydin gosterir.
Facienin xronikasi
Xocali 1991-ci ilin oktyabrindan blokadada idi. Oktyabrin 30-da avtomobil elaqesi kechilmish ve yegane neqliyyat vasitesi vertolyot qalmishdi. Xocaliya sonuncu vertolyot 1992-ci il yanvarin 28-de gelmishdi. SHusha sheherinin semasinda mulki vertolyotun vurulmasi ve neticede 40 neferin helakindan sonra ise bu elaqe de kesilmishdi. Yanvarin 2-den shehere elektrik verilmirdi. SHeher ancaq ehalinin qehremanligi ve mudafiechilerin cesurlugu sayesinde yashayir ve mudafie olunurdu. SHeherin mudafiesi esasen atici silahlarla silahlanmish yerli ozunumudafie destesi, milis ve Milli Ordunun doyushchulerinden teshkil olunmushdu.
Fevralin ikinci yarisindan bashlayaraq Xocali ermeni silahli destelerinin muhasiresine alinmishdi ve her gun toplardan, agir texnikadan ateshlere, ermeni destelerinin hemlelerine meruz qalirdi.
Xocaliya hucuma hazirliq fevralin 25-de axsham 366-ci alayin herbi texnikasinin doyush movqelerine chixmasi ile bashlanilmishdi. SHehere hucum toplardan, tanklardan, "Alazan" tipli zenit toplardan 2 saatliq ateshden sonra bashlandi. Xocaliya uch istiqametden hucum aparildigindan ehali Esgeran istiqametinde qachmaga mecbur olmushdu. Tezlikle aydin olmushdur ki, bu mekrli hiyle imish. Naxchevanik kendi yaxinliginda ehalinin qargisi ermeni silahli desteleri terefinden kesilmish ve onlar gulleborana tutulmushlar. Qarli ashirimlarda ve meshelerde zeiflemish, taqetden dushmush insanlarin chox hissesi mehz Esgeran-Naxchevanik duzunde ermeni silahli desteleri terefinden xususi qeddarliqla mehv edilmishdir.
Bu hadiseler regiona Эran Эslam Respublikasinin xarici ishler naziri Eli Ekber Vilayetinin vasitechilik missiyasi ile seferi gunlerine tesaduf etmishdir. O, fevralin 25-de Azerbaycanin hakimiyyet rehberleri ile gorushmush ve fevralin 27-de Qarabaga, sonra ise Ermenistana sefer planlashdirirdi. bununla elaqedar olaraq tereflerin raziligi ile fevralin 27-den martin 1-dek uchgunluk ateshkes elan edilmishdi. Ermeniler ona mehel qoymadilar ve vedlerine xilaf chixdilar.
Oxshar veziyyet fevralin 12-de Avropada Tehlukesizlik ve Emekdashliq SHurasinin missiyasinin veziyyetle tanishliq ve munaqishenin tenzimlenmesi meselerinin tehlili meqsedile Qarabaga geldiyi zaman da bash vermishdi. Missiyya sonra Yerevana ve Bakiya sefer etmeli idi. Mehz fevralin 12-de ermeni silahli desteleri terefinden SHushanin Malibeyli ve Qushchular kendleri qaret edilmish ve yandirilmishdir, tekce Malibeylide 50 nefer oldurulmush, yaralnmish ve esir goturulmushdur.
Hemin gunlerde Azerbaycan quvveleri Xocali sakinlerinin komeyine chata bilmedi, hetta meyidlerin goturulmesi bele mumkun olmadi. Bu zaman ise ermeniler vertolyotlarla, ag geyimli xususi qruplarla meshelerde gishlenmish insanlarin axtarishini aparir, ashkar edilenleri esir goturur, ishgencelere meruz qoyurdular.
Fevralin 28-de terkibinde yerli jurnalistlerde olan qrup 2 vertolyotla azerbaycanlilarin helak olduqlari yere chata bildiler. Gordukleri menzere hamini dehshete getirdi - duzenlik cesedlerle dolu idi. Эkinci vertolyotun havadan muhafizesine baxmayaraq, ermeniler guclu ateshi altinda ancaq 4 meyidi goturmek mumkun oldu. Martin 1-de yerli ve xarici jurnalistlerin ishtiraki ile hadise yerinde daha da dehshetli veziyyet mushahide olunmushdur. Meyidlerin skalplarinin goturulmesi, qulaqlarinin ve diger orqanlarinin kesilmesi, gozlerin chixardilmasi, etraflarin resilmesi, choxsayli bichaq ve gulle yaralari, agir texnika ile ezilmeler, yandirilma hallari ashkar edilmishdir.
Bu vehshilikler haqqinda xarici metbuatin yazdiqlarindan:
Krua l"Eveneman jurnali (Paris), 25 fevral 1992-ci il: Ermeniler Xocaliya hucum etmishler. Butun dunya eybecer hala salinmish meyidlerin shahidi oldu. Azerbaycanlilar minleler olenler barede xeber verirler.
Sandi Tayms qezeti (London), 1 mart 1992-ci il: Ermeni esgerleri minlerle aileni mehv etmishler.
Faynenshl Tayms qezeti (London), 9 mart 1992-ci il: Ermeniler Agdama teref geden desteni gullelemishler. Azerbaycanlilar 1200-e qeder cesed saymishlar.
Livanli kinooperator tesdiq etmishdir ki, onun olkesinin varli dashnak icmasi Qarabaga silah ve adam gonderir.
Tayms qezeti (London), 4 mart 1992-ci il: CHoxlari eybecer hala salinmishdir, korpe qizin ancaq bashi qalmishdir.
Эzvestiya (Moskva), 4 mart 1992-ci il: Videokamera qulaqlari kesilmish ushaqlari gosterdi. Bir qadinin sifetinin yarisi kesilmishdir. Kishilerin skalplari goturulmushdur.
Faynenshl Tayms qezeti (London), 14 mart 1992-ci il: General Polyakov bildirmishdir ki, 366-ci alayin 103 nefer ermeni herbichisi Dagliq Qarabagda qalmishdir.
Le Mond qezeti (Paris), 14 mart 1992-ci il: Agdamda olan xarici jurnalistler, Xocalida oldurulmush qadin ve ushaqlar arasinda skalplari goturulmush, dirnaqlari chixardilmish 3 neferi gormushler. Bu azerbaycanlilarin tebligati deyil, bu realliqdir.
Эzvestiya (Moskva), 13 mart 1992-ci il: Mayor Leonid Kravets: Men shexsen tepede yuze yaxin meyid gordum. Bir oglanin bashi yox idi. Her terefde xususi qeddarliqla oldurulmush qadin, ushaq, qocalar gorunurdu.
Valer aktuel jurnali (Paris), 14 mart 1992-ci il: Bu "muxtar regionda" ermeni silahli desteleri Yaxin SHerqden chixmishlarla birlikde muasir texnikaya, o cumleden vertolyotlara malikdirler. ASALA-nin Suriya ve Livanda herbi dushergeleri ve silah anbarlari vardir. Ermeniler yuzden artiq muselman kendlerinde qirginlar torederek Qarabagdaki azerbaycanlilari mehv etmishler.
R. Patrik, Эngilterenin "Fant men nyus" teleshirketinin jurnalisti (hadise yerinde olmushdur): Xocalidaki vehshilikllere dunya ictimaiyyetinin gozunde hech ne ile haqq qazandirmaq olmaz.
"Memorial" huquqmudafie merkezinin hesabatindan:
Xocali 1991-ci ilin payizindan ermeni silahli desteleri terefinden esasen blokadaya alinmishdi, Dagliq Qarabagdan daxili qoshunlar chixarilandan sonra ise tam blokadada idi. 1992-ci ilin yanvarindan Xocaliya elektrik enerjisi verilmirdi. Ehalinin bir hissesi sheheri terk etmishdi, ancaq Xocali icra hakimiyyetinin bashchisi E.Memmedovun tekidli muracietlerine baxmayaraq dinc ehalinin tam evakuasiyasa olunmamishdi.
1992-ci il fevralin 25-de Xocaliya ermeni silahli destelerinin hucumu bashlandi.
Hucumun ishtirakchilari
Hucumda zirehli texnikanin- zirehli mashinlarin, piyadalarin doyush mashinlarinin ve tanklarin desteyi ile Artsaxin Milli Azadliq Ordusunun (AMAO) hisseleri ishtirak edirdi.
Sovet Ordusunun 366-ci alayinin herbichilerinin ishtiraki
Teqriben butun Xocali qachqinlarinin soylediklerine gore shehere hucumda 366-ci alayinin herbichilerinin ishtirak edirdi, hetta onlardan bezileri shehere de girmishler.
Hucumun gedishati
Xocali fevralin 25-de saat 23-den toplardan ateshe tutulmaga bashlanmishdir. Эlk novbede yashayish massivinde yerleshen kazarma ve mudafie noqteleri dagidilmishdi. Piyada hisseler shehere fevralin 26-i saat 1-4 arasi girmishdir.
Sonuncu mudafie noqtesi saat 7-de mehv edilmishdir. SHeherin gulleborani neticesinde dinc ehalinin mueyyenleshdirilmemish miqdarda emlaki dagilmishdir.
Ehalinin chixmasi uchun azad dehliz
Agdam ve Bakida Memorialin mushahidechileri Xocaliya hucum zamani sheheri terk etmish 60 neferle sorgu-sual etmishler. Sorushulanlardan ancaq biri soylemishdir ki, dehliz barede melumati olmushdur. Azad dehlizle qachan ehali Azerbaycanin Agdam rayonuna qovushan erazide gulleleye tutulmushdur ve neticede coxlu sayda insan helak olmushdur.
SHeherde qalmish ehalinin muqedderati
SHeher ermeni silahli desteleri terefinden zebt edilende orada 300 dinc ehali, o cumleden 86 mesheti-turku qalmishdi. Her iki terefden alinmish melumata esasen, 1992-ci il martin 3-ne Azerbaycan terefine 700-den artiq sheherde ve Agdam yolunda esir goturulmush Xocali sakini tehvil verilmishdir. Onlarin esas hissesini qadinlar ve ushaqlar teshkil edirdi.
Esir dushmush ehali ve Xocali mudafiechilerinin saxlanilma sheraiti
Muveqqeti saxlanilma izolyatorunu reisi mayor Xachaturyan hetta bir neche deqiqetilik teklikde danishmaga icaze vermedi. Tesadufen bir defe bele sohbet etmek mumkun oldu.
Xocali sakinlerinin emlaki
SHeherden qachan Xocali sakinleri hetta zeruri eshyalari bele goture bilmemishdiler. Ermeni silahli quvvelerinin Xocalidan chixardiqlari sakinler de emlaklarindan hech ne goturmemishdiler. Memorialin mushahidechileri sheherde azgin, hech ne ile qarshisi alinmayan soygunchulugun shahidi olmushlar. SHeherde qalan emlak Stepanakert ve yaxinliqdaki yashayish menteqelerinin ehalisi terefinden dashinirdi. CHox evlerin darvazalarinda onlarin yeni sahiblerinin adlari yazilmishdir.
Alinmish melumatlarin qiymetlendirilmesi
Xocalinin zebt olunmasi uzre heyata kechirilmish herbi emeliyyat zamani sheherin dinc ehalisine qarchi kutlevi zorakiliq toredilmishdir. Azad dehliz barede melumat Xocalinin ehalisinin choxuna chatdirilmamishdir.
Azad dehliz ve onun yaxinligindaki erazide dinc ehalinin kutlevi qirginina hec bir cehdle haqq qazandirmaq olmaz.
Xocaliya hucumda Musteqil Dovletler Birliyinin ordusuna mexsus olan 366-ci motoatici alayin herbichileri ishtirak etmishdir.
Memorial huquqmudafie merkezi tesdiq edir ki, Xocaliya hucum zamani ermeni silahli destelerinin dinc ehaliye qarshi hereketleri Cenevre konvensiyasina, hemchinin Umumdunya Эnsan Haqqlari Beyannamesinin (BMT-nin Bash Assambleyasi 10.12.1948-ci ilde qebul etmishdir) ashagidaki maddelerine kobud qaydada ziddir:
madde 2. Her bir shexs ? dilinden, ... dininden, ... milliyyetinden ? ve diger sebebden, ferq qoyulmadan bu Beyannamede tesbit olunmush butun huquq ve azadliqlara malik olmalidir.
madde 3. Her kesin yashamaq, azadliq ve shexsi toxunalmazliq huququ vardir.
madde 5. Эnsan leyaqetini alchaldan, insaniyyetlikden kenar ve qeddar hereketler qadagandir.
madde 9. Ozbashina hebsler, saxlanilmalar ve ya qovulmalar qadagandir.
madde 17. Her bir insanin emlaka malik olma huququ vardir ve insanin emlakdan ozbachina mehrum edilmesinin qadagandir.
Silahli destlerin hereketleri Fovqelade veziyyetlerde ve herbi munaqisheler zamani qadinlarin ve ushaqlarin mudafiiesi Beyannamesine (BMT-nin Bash Assambleyasi 14.12.19748-cu ilde qebul etmishdir) kobud qaydada ziddir.
366-ci alay
Xocali soyqiriminda 366-ci alayin rolunu xususi qeyd etmek lazimdir. Bu alay SHusha ve Xocalinin, Azerbaycanin kendlerinin ateshe tutulmasinda defelerle ishtirak etmishdir. Alaydan qachmish herbichilerin ifadeleri bu faktlari subut edir ve herbi hissenin shexsi heyetinin menevi durumu ve munasibetleri haqqinda tesevvur yaradir. 366-ci alayin tecili suretde Xankendiden chixarilmasi da bu alayin Xocali hadiselerinde ishtirakini subut edir.
Herbi hisseni komana heyetinin meneviyyatsizligi o hedde chatmishdir ki, guya ehalinin muqavimeti ile rastlashdiqlarina gore alayin serbest chixarilmasini temin ede bilmediler. Bu meqsedle Gencede yerleshen desant diviziyasinin quvveleri celb edilmeli oldu. Ancaq bu quvveler gelenedek alayin 103 nefer, esasen ermenilerden ibaret olan ve qirginda ishtirak etmish herbichi emre tabe olmaqdan boyun qachiraraq Qarabagda qaldilar. Alayin komandanliginin cinayet sovdeleshmesi ve alayin chixarilmasina mesul olan diger shexslerin mesuliyyetsizliyi neticseinde herbi texnikanin bir hissesi, o cumleden zirehli texnika ermenilere tehvil verildi. Belelikle de gelecekde Azerbaycana qarshi cinayyetlerin toredilmesi, separatchiliq hereketlerinin davam etdirilmesine revac verildi. Bunun ozu de Xocali soyqiriminda birbasha ishtirakin subutudur!
Ermeni silahli desteleri ve 366-ci motoatici alayin shexsi heyeti Azerbaycnin yashayish menteqelerinin ateshe tutulmasinda ishtirak etmish uzvleri Xocali sheherinde toredilmish vadalizmin esas cinayetkarlaridir.
Xocali soyqiriminda ishtirak etmish ermenilerin ve onlarin komekchilerinin hereketleri insan haqlarinin kobud pozulmasi, beynelxalq huquqi aktlarin - Cenevre konvensiyasi, Umumdunya Эnsan Haqqlari Beyannamesi, vetendash ve siyasi huquqlar barede Beynelxaq Sazish, Fovqelade veziyyetlerde ve herbi munaqisheler zamani qadinlarin ve ushaqlarin mudafiiesi Beyannamesinin, heyasizcasina mehel qoyulmamasidir.
Bu faciede hemchinin Azerbaycanin o vaxtki siyasi ve herbi rehberliyi de gunahkardir. Ayaz Mutellibov, Azerbaycanin prezidenti ve Ali Bash Komandan olaraq olkenin erazi butovluyunun, tehlukesizliyininn ve onun vehendashlarinin muhafizesinin teminatchisi kimi Qarabagda,o cumlede Xocalida bash veren hadiselerin qarshisinin alinmasi uchun zeruri olan tedbirleri gormemishdir. Olkenin ali vezifeli shexsi kimi Konstitusiya qaydasinin, erazi butovluyunun, insanlarin huquq ve azadliqlarinin mudafiesini temin ede bilmedi. Hetta qirgin bash verenden sonra, xalqin qezebinden qorxaraq aci heqiqeti bilmekden chekindiler ve ermeni silahli cinayetkarlin toretdikleri azginliqlarin heqiqi miqyasi barede melumatlar gizledildi.
Tarix unutmayacaqdir
Azerbaycan Milli Meclisi (Parlamenti) her il fevralin 26-ni "Xocali soyqirimi gunu" elan etmishdir. Her il fevralin 26-da saat 17.00-da Azerbaycan xalqi Xocali soyqiriminin qurbanlarinin xatiresini yad edir.
Dogma yurdlarinda didergin dushmush ve Azerbaycanin 48 rayonuna sepelenmish Xocali sakinleri Dagliq Qarabag munaqishesinin edaletli helli, Ermenistanin Azerbaycana qarshi tecavuzunun def edilmesi, olkenin erazi butovluyunu berpa edilmesini umidi ile yashayirlar. Onlar dunya xalqlarina, dovletlerine, beynelxalq teshkilatlara haqq-edaleti ve heqiqeti mudafie etmek, Xocalida toredilmish terrorizm, etnik temizleme faktlarini pislemek barede muracietler edirler.
Xocali soyqiriminin gunahkarlari, teshkilatchilari ve icrachilari layiqli cezalarina chatmalidirlar. Cinayet cezasiz qala bilmez. Teessuf ki, XX esrde genosid ve etnik temizleme hadiseleri bash vermish tarixi sehifeler olmushdur. Xocali faciesi onlarin sirasinda en dehshetlilerine aiddir. Hal-hazirda, bu hadiselerde her hansi shekilde ishtiraki olmush shexsler helelik oz vicdanlari qarshisinda cavabdehdirler, ancaq vaxt gelecekdir ki, onlar tarixin mehkemesi qarchisinda cavab vermeli olacaqlar.
Tarix hesh neyi unutmur.
altwww.ForGenC.Net